Methylfenidaat onder voorwaarden wel veilig bij bipolaire stoornis
Je zal er maar mee gezegend zijn als je niet alleen een bipolaire stoornis hebt, maar bovendien ook nog ADHD. Dit blijkt een allerminst zeldzame combinatie: tot 20% van de patiënten met een bipolaire stoornis hebben ook ADHD, en deze patiënten blijken een meer ernstig ziektebeloop te hebben dan patiënten met alleen ADHD of alleen een bipolaire stoornis. Vandaar dat het belangrijk is ook bij deze patiënten de ADHD adequaat te behandelen.
Methylfenidaat wordt hierbij met enige terughoudendheid ingezet, omdat dit middel het risico op manie zou kunnen vergroten. Daarom is het huidige onderzoek, gebaseerd op Zweedse ziekteregisters, zo belangrijk. Hiermee werden 2.307 bipolaire patiënten geïdentificeerd die tussen 2006 en 2014 voor hun ADHD met methylfenidaat behandeld werden. Dit cohort werd in twee groepen verdeeld: de 1ste groep gebruikte wel een stemmingsstabilisator tijdens de methylfenidaatbehandeling, de 2de groep deed het zonder.
Het geruststellende nieuws is dat patiënten die wel een stemmingsstabilisator gebruikten, hun risico op manie niet zagen verhogen, en eerder statistisch minder vaak manisch werden. Daarentegen werden patiënten die zonder stemmingsstabilisator met methylfenidaat begonnen, significant vaker manisch.
Twee belangrijke lessen zijn uit dit onderzoek te halen: vooreerst is de boodschap dat methylfenidaat veilig gebruikt kan worden bij bipolaire patiënten, als ze daarbij ook een stemmingsstabilisator gebruiken. De andere (niet minder belangrijke) waarschuwing is dat methylfenidaat dus wel degelijk een manie kan uitlokken bij een bipolaire stoornis. Een bipolaire stoornis moet vakkundig uitgesloten zijn voor je met dit medicijn bij ADHD patiënten begint.
Viktorin A, Rydén E, Thase ME, e.a. The Risk of Treatment-Emergent Mania With Methylphenidate in Bipolar Disorder. American Journal of Psychiatry. 2017 Apr 1;174(4):341-348. doi: 10.1176/appi.ajp.2016.16040467.
