Een artikel uit een onverwachte hoek, want mindfulness is niet gelijk iets wat je associeert met behandeling van ADHD. Nu weet elke Netwerk Behandelaar natuurlijk wel dat mindfulness meditation wel iets anders is dan een eenvoudige relaxatieoefening. In het kort komt het neer op ervarend leren door een combinatie van stille momenten van meditatie, en gerichte aandacht op dagelijkse activiteiten. Hoewel mindfulness opgezet is als een cognitief-experimenteel proces gericht op verbeterde zelfregulatie, met het gericht leren focussen van aandacht is het wel degelijk te beschouwen als een vorm van aandachtstraining.
Het gegeven dat meditatie het vermogen heeft hersenactiviteit en aandacht te reguleren, maakt dat het zeker de moeite waard is om te onderzoeken of mindfulness therapie een complementaire behandeling kan zijn voor ADHD. In dit onderzoek is in de eerste plaats gekeken of deze therapie ook haalbaar is voor deze patiëntengroep. En wat dat betreft, komen er mooie resultaten uit: van de 32 deelnemers maken er 25 het hele programma af: 8 wekelijkse sessies van 2 ½ uur, met tussendoor huiswerkoefeningen (waarvoor een instructie-CD werd meegegeven). Alle deelnemers waren erg tevreden over het programma: een gemiddelde score van 9 op 10 op de tevredenheidsschaal. Bovendien zijn er ook hoopvolle aanwijzingen voor effectiviteit: diezelfde 25 volhardende deelnemers meldden een verbetering van hun ADHD symptomen, en 30% van hen rapporteerde zelfs een reductie van minstens 30% van hun symptomen, dus een belangrijke vooruitgang. Dit was ook terug te vinden in de gemiddelde scores op neurocognitieve testen voor en na het programma.
Nu is dit vooral een haalbaarheidsonderzoek geweest, en voor een echte effectmeting ontbreekt nog een controlegroep. Bovendien is de verbetering vooral in subjectieve uitkomstmaten teruggevonden, dus volledig overtuigend is dit nog niet. Tweederde van de deelnemers waren stabiel ingesteld op medicatie; dat ook bij met medicatie behandelde patiënten nog (subjectieve) verbetering te boeken valt, is toch wel een interessant gegeven.
Ook al moet de effectiviteit wel beter onderbouwd worden, toch is dit onderzoek om meerdere redenen interessant. In de eerste plaats zijn er legio patiënten die in aanmerking komen voor effectieve niet-medicamenteuze behandelingen: patiënten die geen medicatie mogen/willen/ kunnen gebruiken, maar ook patiënten die met medicatie onvoldoende resultaat boeken. Daarnaast geeft het onderzoek ook te denken over hoe stabilisatie van ADHD-symptomen bereikt kan worden. Ook al blijft medicatie de koninklijke weg in de behandeling van ADHD, op deze manier komen alternatieve en complementaire routes in zicht.
Literatuur
1. Zylowska L, Ackerman DL, Yang MH, Futrell JL, Horton NL, Hale TS, Pataki C, Smalley SL.
Mindfulness meditation training in adults and adolescents with ADHD: a feasibility study.
J Atten Disord. 2008 May;11(6):737-46.