Recent onderzoek heeft aangetoond dat tieners en jongvolwassenen die hoge doseringen amfetaminen voorgeschreven krijgen, een significant verhoogd risico lopen op het ontwikkelen van psychose of manie. De studie, gepubliceerd in de American Journal of Psychiatry (2023), suggereert dat het risico meer dan vijf keer hoger ligt bij jongeren die doseringen gebruiken van 30 mg of meer dexamfetamine
Belang van Dosering bij Psychose-Risico
De onderzoekers ontdekten dat jongeren die voorgeschreven amfetaminen slikken, zoals Adderall of lisdexamfetamine, vooral bij hoge doseringen een verhoogd risico op psychotische symptomen lopen. Bij doseringen van ≥ 30 mg dexamfetamine was de kans op het ontwikkelen van een psychose of manie meer dan vijf keer zo hoog vergeleken met lagere doseringen of helemaal geen gebruik van stimulerende middelen.
“Hoewel stimulerende middelen op recept geen vastgestelde bovengrens hebben, toont onze studie duidelijk aan dat hogere doseringen het risico op een psychose aanzienlijk verhogen,” verklaarde hoofdonderzoeker Dr. Lauren Moran van McLean Hospital, Massachusetts. “Dit is een zeldzaam maar ernstig bijeffect, en artsen en patiënten moeten hier rekening mee houden bij het gebruik van stimulerende medicatie.”
Vergelijking met andere ADHD Medicatie
Een opvallende bevinding uit de studie was dat er geen verhoogd risico op een psychose of manie werd waargenomen bij patiënten die methylfenidaat gebruikten, wat vaak wordt voorgeschreven voor de behandeling van ADHD. Dit bevestigt eerdere onderzoeken die een soortgelijke conclusie trokken. Het verschil in risico tussen amfetaminen en methylfenidaat onderstreept het belang van een zorgvuldige overweging bij de keuze van welk middel gegeven wordt.
Beperkingen en Aanbevelingen
Hoewel de resultaten duidelijk wijzen op een dosis-afhankelijke relatie tussen amfetaminegebruik en het risico op psychose, wijzen experts erop dat voorzichtigheid geboden is bij de interpretatie van de bevindingen. Omdat de meeste deelnemers aan de studie geen ADHD hadden, is het onduidelijk of deze resultaten volledig van toepassing zijn op ADHD-patiënten die deze medicatie op de juiste manier gebruiken. Daarnaast benadrukken deskundigen dat misbruik van voorgeschreven stimulerende middelen ook een factor kan zijn in de bevindingen. Het onderzoek wijst echter wel op het belang van nauwgezette monitoring van patiënten die hoge doseringen amfetaminen gebruiken.
Wat betekent dit voor behandeling bij ADHD?
In de huidige behandelrichtlijnen voor ADHD bevelen artsen aan om de dosering van psychostimulantia aan te passen op basis van symptomen en tolerantie voor bijwerkingen. Er zijn geen officiële maximale doseringen vastgesteld. Desondanks suggereren de bevindingen dat artsen het risico op een psychose zouden kunnen verminderen door doseringen boven de 30 mg dexamfetamine te vermijden, vooral bij jongere patiënten of degenen met een belaste familie anamnese voor psychische aandoeningen.
Als alternatief voor amfetaminen kan methylfenidaat, dat niet in verband is gebracht met een verhoogd risico op het ontwikkelen van een psychose, overwogen worden bij patiënten waarbij er mogelijk een hoog risico bestaat op het ontwikkelen van een psychose (denk hierbij bijvoorbeeld aan McDD) of andere ernstige psychische aandoeningen.
Conclusie
Hoewel psychose een zeldzaam bijeffect is van voorgeschreven stimulerende medicatie, kunnen hoge doses amfetaminen het risico aanzienlijk vergroten. Het onderzoek benadrukt het belang van een zorgvuldige dosisaanpassing en monitoring door artsen om dit risico te beperken. Voor ADHD-patiënten kan het gebruik van alternatieve medicatie, zoals methylfenidaat, een veiligere keuze zijn wanneer er zorgen bestaan over het risico op psychose.
“Hoewel stimulerende middelen op recept geen vastgestelde bovengrens hebben, toont onze studie duidelijk aan dat hogere doseringen het risico op een psychose aanzienlijk verhogen,”
