Mindfullness: cognitieve gedragstherapie versus gebruikelijke zorg bij volwassenen 

Lotte Janssen, Cornelis Cl Kan, Pieter J. Carpentier, Bram Sizoo, Sevket Hepark, Janneke Grutters, Rogier Donders, Jan K. Buitelaar en Anne E. M. Speckens.

 Het primaire doel van deze studie is de effectiviteit te onderzoeken van Mindfulness Based Cognitive Therapie (MBCT) in aanvulling op Treatment As Usual (TAU) bij volwassenen met ADHD.

ADHD in de volwassenheid heeft aanzienlijke gevolgen voor het persoonlijk en economisch functioneren. Om die reden is er behoefte aan bewezen effectieve therapie voor deze groep patiënten. Ondanks het feit dat farmacotherapie effectief gebleken is, blijft er vraag naar psychosociale interventies die aangeboden kunnen worden in aanvulling op farmacotherapie of als alternatieve behandeling.

Het onderzoek naar de effectiviteit van psychosociale interventies voor volwassenen met ADHD staat nog in de kinderschoenen. Therapie die gebruik maakt van mindfulness, zoals MBCT, lijkt een veelbelovende psychosociale interventie die aangeboden kan worden in groepsverband. Dit is, vanuit een economisch standpunt bekeken, een voordeel ten opzichte van individuele therapie.

Eerdere studies hebben al aangetoond dat het haalbaar is om op mindfulness gebaseerde therapie aan te bieden aan volwassenen met ADHD en geven vooralsnog consistent bewijs dat deze interventie bijdraagt aan een afname van ADHD symptomen en verbetering van het executief functioneren. Echter, de methodologie van deze studies is beperkt doordat ze maar in één centrum uitgevoerd werden, de follow-up periode beperkt was, de onderzochte groep klein en zonder controlegroep was en er geen geblindeerde beoordeling plaatsvond.

De nu geplande studie zal de effectiviteit van MBCT nader onderzoeken zonder de bovengenoemde beperkingen. Voor zo ver bekend is dit het eerste gerandomiseerd onderzoek op dit gebied met een controlegroep, met een geblindeerde uitkomstmeting, en met een intention-to-treat analyse. Daarbij zal een follow-up periode genomen worden van zes maanden na afloop van de behandeling om de lange termijn effecten van MBCT te includeren.

Om de generaliseerbaarheid te verbeteren wordt deze studie uitgevoerd in drie verschillende GGZ-instellingen met expertise in het behandelen van volwassenen met ADHD. Aanvullend zal de kosteneffectiviteit beoordeeld worden om te bepalen of MBDT een kosteneffectieve interventie is in vergelijking met de normale behandeling, en om te onderzoeken wat de financiële consequenties zijn van de implementatie. Dit onderzoek zal waardevolle informatie geven, klinisch beoordeeld en aan de hand van zelfrapportagelijsten, of MBCT effect heeft op de symptomen van ADHD, het executief functioneren, het algeheel functioneren en de zelfcompassie (de vaardigheid om op een milde manier naar jezelf en je omgeving te kijken) en of het bijdraagt aan een positieve geestelijke gezondheid.

Het is goed dat er een gedegen onderzoek komt naar psychosociale therapie voor ADHD bij volwassenen die, als ik kijk naar mijn eigen, klinische ervaring, vooral als complementaire behandeling ingezet kan worden. We zijn benieuwd naar de resultaten.

Lotte Janssen, Cornelis Cl Kan, Pieter J. Carpentier, Bram Sizoo, Sevket Hepark, Janneke Grutters, Rogier Donders, Jan K. Buitelaar en Anne E. M. Speckens.

BMC Psychiatry. 2015 Sep 15;15:216. 

Pieter-Jan Carpentier, Psychiater, Reinier van Arkel groep