ADHD, depressie en angstklachten

Vraag:  

Bij een man van de leeftijdscategorie 50-60 jaar met depressieve en angstklachten wordt nu de diagnose classificatie ADHD is gesteld.  Hij had in het verleden kenmerken van een  mogelijke psychose doorgemaakt, zonder dat er een diagnose gesteld is. In het verleden is er tevens sprake geweest van overmatig alcoholgebruik, momenteel lijkt dit onder controle. Welke ADHD medicatie is in dit geval het meest aangewezen?

Antwoord:

Om meerdere redenen is een eenvoudig antwoord hier niet te geven. De ernst van de (rand)psychotische symptomatologie is moeilijk te bepalen, in ieder geval is patiënt nooit manifest psychotisch geweest. De melding van akoestische hallucinaties bij een geschiedenis van stevig alcoholgebruik doet het vermoeden rijzen van een alcoholische hallucinose, hetgeen erop zou wijzen dat het alcoholprobleem toch wel wat ernstiger is. Het lijkt me niet verkeerd hem hierop attent te maken.

Indien dit klopt, is dit het eerste probleem dat aangepakt moet worden. Het stevige alcoholgebruik moet gereduceerd worden: abstinentie (al dan niet tijdelijk) is het meest raadzaam. De bereidheid van patiënt om hier bindende afspraken over te maken, is een belangrijke graadmeter voor de kwaliteit van de behandelrelatie en bepaalt mede het verdere beleid.

Of stimulantia bij deze man volledig gecontra-indiceerd zijn, is dus nog onduidelijk. Als een regelmatige controle mogelijk is, en patiënt zijn alcoholgebruik onder controle wil krijgen, valt een proefbehandeling nog steeds te overwegen. Belangrijkste reden hiervoor is dat stimulantia toch nog steeds de meest effectieve medicijnen zijn, en patiënt daarmee ook kunnen helpen bij zijn verslaving. Het gebruik van (kortwerkende) stimulantia stelt wel hogere eisen aan de therapietrouw, opnieuw is het de vraag of patiënt dit kan opbrengen. Ten aanzien van de andere psychofarmaca lijkt het mij zinnig hun indicatie opnieuw te beoordelen, om te bepalen over verderzetten wenselijk is.

Samenvattend zou ik bovenstaande overwegingen met patiënt bespreken. Zijn bereidheid en motivatie om hierin samen de risico’s te beoordelen en beleid te maken, zal bepalend zijn welke stappen genomen kunnen worden.

Beantwoord door: Pieter-Jan Carpentier (psychiater)