ADHD en bipolaire stoornis

Vraag:

Is er een relatie tussen ADHD en Bipolaire stoornis? Is er een verhoogde kans op het ontwikkelen van (hypo)manie of psychose bij gebruik van psychostimulantia indien er sprake is van een duidelijk verhoogde kwetsbaarheid familiair?

Antwoord:

Met betrekking tot ADHD en bipolaire stoornis wordt er veel comorbiditeit gezien en er zijn familiestudies die suggereren dat er een verband is tussen bipolaire stoornis en ADHD.
 Dhr. Ralph Kupka (hoogleraar bipolaire stoornissen, VU Medisch Centrum, Amsterdam) heeft hierover op 13 oktober 2011 een presentatie gegeven tijdens een netwerkbijeenkomst. Ook kun je hierover lezen in de bespreking van een artikel van Pieter-Jan Carpentier; “ADHD en bipolaire stoornis: een bijzondere band”.
 
In de presentatie van dhr. Kupka komt hij tot een aantal conclusies:
ADHD is primair een stoornis die ontstaat in de kindertijd en in een deel van de gevallen persisteert in de volwassenheid. Bipolaire stoornissen ontstaan meestal in de adolescentie en de volwassenheid.
Het is nog niet duidelijk of de breed-gedefinieerde bipolaire stoornis van de kinderleeftijd equivalent is aan de “klassieke” bipolaire stoornis. Er is symptomatische overlap tussen ADHD en bipolaire stoornissen.
Er is een sterke comorbiditeit van ADHD en bipolaire stoornissen op de kinderleeftijd, en in mindere mate ook op de volwassenleeftijd. Bipolaire stoornissen manifesteren zich cyclisch en episodisch, ADHD is een constant aanwezige aandoening. Familiestudies suggereren een verband tussen bipolaire stoornissen en ADHD.
Het is mogelijk dat het toegenomen gebruik van stimulantia en antidepressiva bij kinderen de incidentie van manische symptomen in de hand werkt en de beginleeftijd van een latente bipolaire stoornis vervroegt. Er is echter geen overtuigend bewijs gevonden dat het gebruik van stimulantia bij kinderen manische verschijnselen of zelf een begin van een bipolaire stoornis induceert.

Zowel ADHD als bipolaire stoornissen zijn geassocieerd met een verhoogd risico voor alcohol- en druggebruik, die het beloop verder kunnen verslechteren. Bij comorbide ADHD en bipolaire stoornis moeten beiden behandeld worden, te beginnen met het meest op de voorgrond staande symptomencomplex.
Als ADHD onbehandeld blijft zal deze de behandeling van een bipolaire stoornis bemoeilijken. In geval van comorbiditeit is de volgorde van behandeling eerst een stemmingstabilisator, dan een stimulantium. In geval van een manie bij ADHD zal eerst de manie behandeld moeten worden. In geval van een bipolaire depressie en ADHD zal eerst de depressie behandeld moeten worden.

Beantwoord door: Miriam Wauters (verpleegkundig specialist)