Hyperhidrosis: bijwerking van Dexamfetamine?

Vraag:

Is er een relatie tussen het gebruik van stiumlantia en hyperhidrosis of toename van reeds bestaande klachten van transpireren? Een client klaagt over overmatig transpireren enkele uren na inname van dexamfetamine.

Antwoord:

Het gaat hier weliswaar niet om een kind of adolescent, maar het volgende geldt waarschijnlijk ook voor jongvolwassenen: hyperhidrose is een bekende maar zeldzame bijwerking van deze medicatie, het is een bijwerking welke uiteraard ook een negatieve invloed kan hebben op de kwaliteit van leven. Gezien het gunstige werkingsprofiel zal de jongeman zelf de afweging moeten maken of hij de bijwerking op laat wegen tegen het gunstige effect van de behandeling. Een effectieve behandeling van deze bijwerking is er niet, alleen het staken van de behandeling zal de klachten weer doen verminderen. Hij kan natuurlijk overwegen om de medicatie alleen in te nemen op dagen dat hij er veel baat bij heeft, bijvoorbeeld werkdagen of tijdens de opleiding. Overigens zou er bij deze jongeman ook sprake kunnen zijn van een verergering van reeds bestaande primaire focale hyperhidrosis. Met name als de klachten in aanvallen en familiair voorkomen moet hieraan gedacht worden. In dat geval zijn er wel behandelingsmogelijkheden, er wordt onderscheid gemaakt in een tijdelijke of definitieve behandeling.

Wanneer behandeling met een tijdelijk resultaat wordt gestaakt, keert het overmatig zweten terug. Men heeft met deze behandeling dus ‘levenslang’. Buiten het feit dat ‘levenslang’ een grote discipline vergt en een grote zorgdruk geeft, hebben de vier tijdelijke behandelingen ook specifieke nadelen.

– Topische agentia4 10 13
Het meest gebruikt zijn aluminiumchloride-zeep en deo’s. Ze werken zeer kortdurend en geven een zeer wisselend effect. Voor zeer milde vormen van hyperhidrosis kan het een oplossing zijn. Een veel voorkomende bijwerking is huidirritatie.

– Medicijnen14 15
Anticholinergica als oxybutynine worden oraal genomen en kunnen bijwerkingen geven als wazig zien, sedatie (slaperigheid), hyperthermie (hogere lichaamstemperatuur), orthostatische hypotensie (lage bloeddruk), urineretentie, tachycardie (snelle hartslag) en palpitaties (hartkloppingen). Vanwege deze mogelijke bijwerkingen zijn wij terughoudend met het voorschrijven van deze medicatie.

– Iontoforese16 17 18
De te behandelen huid wordt in water geplaatst waarin een zwakke stroom wordt opgewekt. Hoewel er geen bewijs bestaat omtrent het werkingsmechanisme gaat men er van uit dat er een tijdelijke blokkade optreedt van de zweetklieruitgang. Dit resulteert in minder zweten. De behandeling is intensief, duurt minimaal 30 minuten en dient drie tot vijf keer per week te worden herhaald. Dat vergt een grote discipline. Daarnaast is het resultaat zeer wisselend. Het kan rode geirriteerde handen geven. Gezien de intensiteit van de behandeling, de kosten en het matige resultaat zijn wij zeer terughoudend met het voorschrijven van iontoforese.

– Botulinum toxine19 20 21 22 23
Injectie van de huid met botulinum toxine (botox) voorkomt dat de zweetklier zweet produceert. Dit is een effectieve manier om overmatig zweten een halt toe te roepen. In de oksels wordt deze methode goed verdragen (25 tot 40 prikjes per oksel). In de handen is dit echter zeer pijnlijk.

Het spreekt voor zich dat een behandeling met een blijvend resultaat de zweetklachten permanent verhelpt.

– Excisie (wegsnijden) van huid en onderliggende zweetklieren4 24 25
Deze operatie kan gepaard gaan met grote littekens en bewegingsbeperking in de oksel. Ook bestaan er risico’s op wondinfectie, huiddefecten en bloeduitstortingen die een nieuwe ingreep noodzakelijk maken. De medisch specialisten van het kenniscentrum zien voor deze behandeling gaan plaats meer.

– Curettage (wegschrapen) van zweetklieren door een kleine snede in de oksel4 25 26 27
Operatie via een kleine snede in de oksel. Lleidt tot kleinere littekens maar ook tot een lager succespercentage. De risico’s zijn gelijk als bij het verwijderen van de huid. De medisch specialisten van het kenniscentrum zien voor deze behandeling geen plaats meer.

– Endoscopische Thoracale Sympathectomie/Sympathicotomie28 29 30 31 34
De endoscopische thoracale sympathectomie of eigenlijk beter de endoscopische thoracale sympathicotomie, kortweg ETS wordt reeds decennia toegepast bij primaire focale hyperhidrosis. Wel is er over de afgelopen tien jaar een verschuiving opgetreden van verwijderen van de zenuw naar doornemen van de zenuw. Daardoor zou er na de operatie minder compensatoir zweten ontstaan. Wij verrichten dus een endoscopische thoracale sympathicotomie. Daarbij wordt de nervus sympathicus links en rechts hoogselectief doorgeknipt, doorgebrand of geclipt. Tevens hebben wij de operatietechniek verder ontwikkeld qua toegangsweg. De gehele operatie vindt plaats via een snede van nog geen centimeter. Uiteraard is deze operatie technisch lastiger maar de voordelen zijn zeer groot. Minder trauma betekent minder tot geen complicaties en bijwerkingen. Snel herstel na de ingreep met snelle terugkeer in het maatschappelijke proces. Knippen, branden of clippen van de zenuw ter hoogte van R3 voor behandeling van de handen en R3-R5 voor behandeling van de oksels. Voor de handen ligt het succes op nagenoeg100 procent en voor de oksels op >90 procent. Wat zeer in het oog springt is de sterke toename van kwaliteit van leven na de operatie. Uit een groot artikel met ervaring bij meer dan 6000 patiënten is gebleken dat de ETS een veilige, reproduceerbare en effectieve behandeling is voor primaire focale hyperhidrosis en dat verreweg de meeste patiënten tevreden zijn over het resultaat.

Het verdient aanbeveling on naar een expertisecentrum verwijzen in dit geval. Zie ook de website https://www.hyperhidrosis-kliniek.nl/