Effectiviteit van het Restrictie Eliminatie Dieet bij ADHD

Vraag:

Wat zijn de huidige inzichten omtrent het (restricted) eliminatiedieet?

Antwoord:

De effectiviteit van drie dieet behandelingen voor ADHD is meerdere malen onderzocht in randomized controlled trials (RCTs). Deze interventies zijn Restrictie Eliminatie Dieet (RED), kleurstof vrije toevoegingen vermijden (AFCE Artificial Food Coloration Elimination) en suppletie met vrije vetzuren (SFFA Suppletion of Free Fatty Acid).  Er zijn 3 systematische reviews en geassocieerde metanalyses van de RCT’s van deze behandelingen beschreven. Het is goed om het effect van het RED te vergelijken met het effect van overige behandelingen  met voeding bij kinderen met ADHD.

Resultaat:

De meta-analyses verschillen  op het gebied van de in- en exclusie criteria welke toegepast worden op in aanmerking komende studies. Er bestaan duidelijke verschillen omtrent  de in- en exclusie criteria bij de in aanmerking komende studies.  De range van de effectgrootte bedraagt  voor  het RED (0.29-1.2), voor AFCE (0.18-0.42) en voor SFFA (0.17-0.31). De methodologie van veel trials welke in de metanalyse geïncludeerd worden is niet sterk.

Desondanks is er een klein effect gevonden voor suppletie met vrije vetzuren bij studies met een goede methodologische opzet. Restrictie Eliminatie Diëten kunnen effectief zijn, maar grotere studies met een aselecte steekproef waarbij een geblindeerd conditie qua voeding wordt toegepast, zijn nodig om tot een definitieve uitspraak over een mogelijk gunstig effect te kunnen komen. 

Eliminatie van kleurstoffen is potentieel een effectieve behandeling maar de effectgrootte is onduidelijk. Ook is niet duidelijk welke kinderen in aanmerking hiervoor komen vanuit de meta analyse. Waarschijnlijk is deze behandelstrategie alleen effectief voor kinderen met anamnestische voedsel intolerantie.

In een van de meta analyses geven Sonuga –Barke et al. in 2013 de volgende conclusie:

SFFA (Supplement of Free fatty Acid)  leidt tot kleine significante verminderingen van ADHD symptomen in onderzoeken met geblindeerde condities. De klinische relevantie van deze effecten dient nog te worden vastgesteld. AFCE leidt tot grotere effecten doch overwegend bij individuen welke geselecteerd zijn wegens voedsel intolerantie. Meer evidence is benodigd voor psychologische interventies, neurofeedback, cognitieve training en RED voordat deze geadviseerd kunnen worden als behandeling van de kern symptomen bij ADHD.  

Het RIVM heeft in 2012 een bijeenkomst georganiseerd, het doel van deze bijeenkomst was om met een groep experts van gedachten te wisselen over de volgende stappen in het onderzoek

naar de mogelijke effecten van restrictieve eliminatiedieet (RED) en ADHD. Daarnaast is gesproken over het optimaal benutten van beschikbare data. Binnen de INCA studie van Pelsscher zijn namelijk nog veel interessante gegevens beschikbaar die nog niet geanalyseerd en/of gepubliceerd zijn. Het RIVM adviseert om meer te halen uit deze beschikbare data. 

Concreet gaat het om de volgende onderzoeksactiviteiten:

1. Gedetailleerder beschrijven van het restrictieve eliminatiedieet;
2. Welke voedingsmiddelen worden weggelaten?
3. Zijn er overeenkomsten te ontdekken in de voedingsmiddelen die één kind weg moet laten  of in de voedingsmiddelen die verschillende kinderen weg moeten laten, bevatten deze voedingsmiddelen bijvoorbeeld eenzelfde component?
4. Op welk dieet komen de kinderen uiteindelijk te staan?
5. Lukt het de kinderen om zich te houden aan het dieet tijdens de studie(therapietrouw)?
6. Kan het RED dieet vereenvoudigd worden, aangezien 50% van de deelnemers in de eliminatie/introductiefase van 1 tot 1,5 jaar alsnog uitvalt?

Het RIVM heeft als vervolg studie met name geadviseerd om een dubbelblinde dieet conditie in te voeren. Helaas is een dergelijk vervolgonderzoek nog niet uitgevoerd, waarschijnlijk mede omdat de kosten van een dergelijk onderzoek groot zijn en niet door een farmaceutische firma gesteund worden. Al met al is er te weinig bewijskracht om op dit moment een behandeling met het Restrictie Eliminatie Dieet te adviseren.

1 http://www.voedingsacademie.nl/

RIVM Briefrapport 350021003

Pagina 14 van 21