“Wat eten we zaterdag?” “Het is nog maar woensdag, dus daar ben ik nu echt nog niet mee bezig”, zeg ik. Maar dochter gaat niet met dit antwoord akkoord. “We eten op zaterdag toch altijd pizza?” “Vaak wel, maar ik kan toch ook een keer iets anders maken?” Een verkeerde opmerking, want ik zie boosheid en lichte paniek. Ze reageert: “we eten op zaterdag altijd pizza, dat ben ik zo gewend. Je moet dat niet veranderen, ik wil duidelijkheid.”
Het zijn haar autistische trekjes die steeds meer naar voren komen. Trekjes die we bij zoon al jaren zien. Hij heeft autisme nooit als een officiële diagnose gehad, maar we weten allemaal, inclusief hijzelf, dat de kenmerken er wel degelijk zijn. Toch vonden we het nooit nodig om dit nader te laten onderzoeken. De diagnose ADHD vonden we wel genoeg. Dat kon hen verder brengen, de rest, op dat moment, niet.
In de kern is zoon heel sociaal. Maar dat is ook gelijk een beetje het probleem. Het is allemaal een beetje te. Hij praat met iedereen, maar zegt de dingen regelmatig op een verkeerde manier. Zoon zal een vreemde ook absoluut niet aankijken. Mensen zeggen weleens tegen hem: “kijk me aan.” Dat vinden we helemaal niet nodig. We leren hem wel hoe het kan lijken alsof hij mensen aankijkt. Dat is genoeg.
Zoon is ontzettend lief en maakt met Sinterklaas de mooiste en creatiefste gedichten. Maar verder houdt hij geen rekening met papa, mama en zijn zusje. Het lijkt soms wel of dat hij denkt dat hij alleen in dit huis woont. Hij eet rustig in zijn eentje alle chips op en zet lege flessen en pakken in de koelkast. Als er geen structuur is, maakt het hem gewoon allemaal niks uit. We maken dus zoveel mogelijk duidelijke afspraken, zodat hij de dingen snel en goed kan overzien.
Nu dochter ouder wordt, zien we het dus ook steeds meer bij haar. Er zijn best wat eigenaardigheden. Als ze een toets heeft, leert ze alles op volgorde uit haar hoofd. Hoe lang de rijtjes ook zijn. Ze weet precies welk woord waar staat. En toen we een nieuwe thermostaat uit moesten zoeken, moest hij wit zijn en absoluut niet zwart. “Dat hebben we nu ook en dat vind ik fijn.”
Ze hebben het allebei niet van vreemden. Toen ik jaren geleden de diagnose ADHD kreeg, concludeerde de psycholoog ook een beetje autisme bij mij. Hier herkende ik mijzelf totaal niet in. Het was gewoon druk in mijn hoofd en als ik in mijn eigen wereld zat, deed ik dat voor mijn rust. Maar nu ik er eerlijk over nadenk, kan ik ook slecht tegen veranderingen. Het huis en de tuin zijn al jaren hetzelfde ingericht en de schilderijen hangen op een vaste plek. Wel recht, want anders word ik gek.
De kinderen hebben de autistische genen heus niet alleen van mij. Het zou ook raar zijn als een ‘normaal’ persoon het zo lang met mij uit zou kunnen houden. Manlief is dus ook een pietsie raar. Als we boodschappen doen, rijdt hij altijd een vast rondje. We gaan niet dezelfde weg terug naar huis, terwijl dat wel veel sneller zou zijn. En de hond laat hij uit tot aan de derde lantaarnpaal. Niet de tweede, niet de vierde, maar de derde. Misschien een beetje gek, maar dat kan ons niks schelen. Als we maar gelukkig zijn.
