Precies een jaar geleden deed ik mee met het rondetafelgesprek Passend Onderwijs in de Tweede Kamer. Het was bijna zomervakantie en we hadden nog geen VO school voor zoon gevonden. Vanwege zijn ADHD wilde niemand hem hebben. Gelukkig werden we bijgestaan door een goede advocaat, heeft hij zijn plekje op het nippertje toch nog gevonden en gaat het nu heel erg goed met hem. Voor veel kinderen is dit echter anders en daarom is het volgende betoog, dat ik hield in de Tweede Kamer, nog steeds actueel …
‘Bram is op de tweede VO school afgewezen. Bram is er stuk van en ik ook. Wat wil je ook, het is de zoveelste afwijzing in zijn leven. Dat doet iets met een kind. Maar het verhaal van Bram staat niet op zich. Er worden steeds meer kinderen met een speciale onderwijsbehoefte geweigerd door scholen. Dit lijkt vreemd, immers: de wet passend onderwijs gaat binnenkort in. En de bedoeling van deze wet is juist dat kinderen met een beperking zoveel mogelijk meedoen binnen het reguliere onderwijs. Maar klaarblijkelijk zijn scholen hier nog lang niet klaar voor, willen ze hun vingers er niet aan branden en wijzen ze kinderen die extra zorg nodig hebben af. Dit onder het motto: ‘de problematiek is voor onze school te zwaar.’
Hetzelfde gebeurt nu ook bij Bram. Niet zijn ADHD, maar zijn problematiek is volgens de school te zwaar. Alsof je het los kunt zien. Met wat simpele aanpassingen kan Bram prima meedraaien op een ‘normale’ school. Maar door hem af te wijzen valt Bram letterlijk tussen wal en schip. Zogenaamd ‘te slecht’ voor het reguliere onderwijs en – in het kader van de nieuwe wet – ‘te goed’ om op het speciaal onderwijs te worden toegelaten. Het gevolg is dat Bram, en vele duizenden kinderen met hem, vanaf augustus thuiszit.
Volgens de wet mogen kinderen niet worden geweigerd door scholen, tenzij een school volzit. Scholen hebben zorgplicht. Als blijkt dat een school een kind niet voldoende ondersteuning kan bieden is de school verplicht om, in overleg met het kind en de ouders, een gelijkwaardig alternatief te zoeken. Helaas gebeurt dit in de praktijk vaak niet. Sterker nog: Bram is door de eerste afwijzende school zelfs nooit gezien. En als ik de scholen wijs op de zorgplicht wordt er met droge ogen gezegd: ‘de wet gaat pas op 1 augustus in!’ Met andere woorden: zoek het als ouders maar lekker uit.
In de Tweede Kamer is de motie van Meenen aangenomen. Deze motie geeft aan dat scholen een passende plek moeten zoeken voor de leerlingen waar zij zelf niet mee in zee durven te gaan. Maar scholen leggen de motie naast zich neer, zonder dat iemand daar een probleem van maakt. Ouders worden, zonder resultaat, van het kastje naar de muur gestuurd. Hoe ze ook hun best doen, het lukt hen niet meer om aan hun wettelijke verantwoordelijkheid te voldoen en te zorgen dat hun kind onderwijs krijgt.
En dat niet alleen. Ouders zien hun kind afglijden. Iedere afwijzing betekent immers verlies van vertrouwen in volwassenen en verlies van vertrouwen in zichzelf. Na elke afwijzing wordt de weg terug naar school moeilijker. Groeiende onderwijsachterstanden maken het lastig om aansluiting te vinden. Niemand pakt het op; want zeg nou zelf, wie heeft er last van thuiszitters?
Ouders missen goede, onafhankelijke voorlichting. Scholen maken ouders niet wijzer dan zij nodig vinden. Het gebrek aan informatie breekt ouders op en vooral ouders van thuiszitters komen steeds meer in een isolement. Ouders staan met de rug tegen de muur. De inspectie grijpt niet in en verwijst ouders enkel door naar de Klachtencommissie die hier niets kan betekenen en een leerplichtambtenaar zonder bevoegdheden.
Er zou een meldpunt moeten komen waar ouders geen risico’s lopen op strafvervolging of een zorgmelding. Alleen dan voelen ouders zich veilig genoeg om naar buiten te treden. Een meldpunt dat meer is dan een registratiepunt. Een meldpunt dat ouders iets te bieden heeft aan ondersteuning bij de zoektocht naar een school en waar ouders worden geholpen om tijdelijk te kunnen voorzien in alternatief onderwijs. Zo kunnen onderwijsachterstanden worden voorkomen. Door bij een centraal meldpunt de knelpunten te registreren wordt het gedrag van scholen zichtbaar en kunnen structurele maatregelen worden genomen, vooral waar het gaat om het toelatings- en verwijderingsbeleid.
Laat duidelijk zijn; het gaat hier niet alleen om mijn Bram. Ik zit hier ook voor alle andere Brammetjes die recht hebben op Passend Onderwijs, maar het niet krijgen. Nu worden kinderen buitengesloten, enkel omdat scholen de ruimte krijgen om schoolgeschikte kinderen te selecteren. De overheid zou moeten zorgen voor toegankelijke kindgeschikte scholen. Wij geloven in onze kinderen en vechten voor hun toekomst. Laat ons niet aan ons lot over.’
